هنوز تمیز نشدم

وسواس به عنوان یک اختلال اضطرابی، یکی از ۲۰ اختلال روانی شایع در دنیاست که بسیاری از افراد بدون آنکه بدانند مـبـتـلا بـه بیمـاری اختلال وسواسی هستند و از آن رنج می برند. موضوع وسواس هزاره سومی در شرایط گسترش، انفجار اطلاعات و فناوریهای نوین ارتباطی، یکی از اختلالات قابل توجه در قرن ۲۱ و عصر زندگی با موبایـل هـای هوشمند است. انواع حمله های عصبی، ترس، دل مشغولی، استرس، بی قراری، ناامیدی، نگرانی، کم انگیزگی، یکنواختی، افسردگی و اضطراب، این پرسش را پیش می آورد که آیا کاهش ارزش های معنوی و اخلاقیات در سبک زندگی شرقی و ایرانی، زمینه ساز گسترش چنین اختلالاتی بوده است؟ به گواه دوستان هموطنانم در اتاق مشاوره و تجربه زندگی موبایلی در عصر سایبر، مشخص شده که امروزه جنبـه هـای مشهودی از سبک زندگی خانواده های ایرانی دچار تغییرات بسیار شده و به همین دلیل لازم است آگاهی عمومی مان نیز افزایش یابد. در بسیاری از کتاب ها برای درک بهتر مخاطب، تقسیم بندی ۳ گانه از وجود افراد را بیان کردم به نظر من انسان ؛ جسم، عقل و لمس یا روان است و ما اغلب به تربیت نفس توجه نمی کنیم. داشتن جسم در بین انسانها و حیوانات مشترک بوده و در واقع هر دو دارای یک فیزیک خاصی هستند. اما عقل که به گفته خواجه نصیر قوه ناطقه یا همان فکـر اسـت، دارای پیچیدگی هـای عصب شناختی ویژه ای است! برای درک بهتر موضوع معمولاً در افرادی که کم توانی ذهنی و مغزی دارند، ۲ ویژگی مشهود دیده می شـود. اول :جمع شدن اندامهای بدن به مانند یک کودک خردسال. دوم: ناتوانی در تکلم و حرف زدن که هر دو موضوع نیز بسیار ناراحت کننده هستند.

برای دانلود بخشی از این کتاب به صورت رایگان اینجا کلیک کنید.

پادکست “تعریف وسواس”

پادکست “انواع وسواس”

در واقع ضعف یا کم توانی بر روی سیستم عصبی در مغز می تواند توانایی تکلم و حرکت اندامها را در شخص آسیب دیده، محدود یا کاملا از بین ببرد! در واقع با مرور این ضعف متوجه می شویم کسی که مغـز نـاتوان دارد قدرت تکلم ندارد، لذا قوه ناطقه به ذهن ما برمی گردد. اگر کسی فکرش مختل شده باشد دیگر قدرت حرف زدن هم ندارد. پس تفاوت ما با سایر مخلوقات خدا در این است که می توانیم حرف بزنیم برای این که دارای فکر و قدرت اندیشه هستیم. جنبه سوم از ماهیت یک انسان، نفس یا روان اوست. روح خـدایی که می توانیم آن را هدیه حضـرت دوسـت بـه اشرف مخلوقات دانست. هیجانات و احساسات رابطـه مستقیمی با نفس و با روان ما دارند. از سوی دیگر رفتار من و شما نیـز، تحت تأثیر تفکر وتربیت نفـس مـان قـرار دارند. در عصـر موبایـل هـای مجازی، تأثیرپذیری ما از ارزش های درون تلفـن هـای همـراه بیشتر از گذشته شده است. در واقع افکار و رفتار وسواسی در شرایط جدید تـابع هنجارها و ناهنجاریهای زندگی سایبری شده است. همان طور که بارها اشاره شده است که افکار ما موجب پدید آمدن رفتار ما می شود، وسواس نیز به اجبار در رفتار و اندیشه ما برمی گردد. پس می توان وسواس در فکر و رفتار را به زمینه سازهای نفس و اندیشـه مـان مرتبط دانست. اندیشه های وسوسه برانگیز می توانـد موجـب لغـزش و دوباره انجام دادن کارها شود. آیا تا به حال درگیر جواب دادن به این پرسش ها بوده اید! آیا نگران کثیفی یا میکروب هستید؟ آیا نگرانید که به خاطر آلودگی بیمار شوید؟ آیا مدام چک می کنید که مرتکب اشتباهی نشوید؟ آیا وسایل خانه یا سایر اشیاء را به شدت تمیز می کنید؟ چطور می شـود از زلزله های ذهنی جلوگیری کرد؟ آیا می توان افکار منفی را کمرنگ کرد؟ چه زمانی می توان از افکار مزاحم و منفی رها شد؟ این پرسش ها و سؤالات مشابه ذهن بسیاری از انسانهای عصر حاضر و دوره موبایل های هوشمند را درگیر خود کرده است. از سوی دیگر بزرگترین ویژگی هزاره سوم و عصر موبایل های هوشمند وجـود افكـار منفی بسیار در دنیای تنهایی ماست.

حجم بالای مطالب غیرمفید و در تعارض با دانسته های گذشته مـا موجب ایجاد تناقضهای تنش آفرین و شکلی از معرفت نصف و نیمـه میشود. معرفت ناقص موجب بروز افکار منفی در ذهن ما می شـود و معمولاً بـه صورت یک زلزله یا سونامی ذهنی، همه فکر مـا را به تسخیر خود در آورده و ما را زمین گیر ذهن سرماخورده و پر درد می کند. این زلزلههای هولناک ذهنی می تواند زمینه ساز حملههای عصبی و بی قراری رفتاری شود، زیرا فکر و ذهن فرد دچار وسواس، دائما در حال یادآوری و مـرور افکار مزاحم و منفی بوده و به همین دلیل قادر به تمرکز بر روی موضوع خاصی نیست و از حل مسائل پیش پاافتاده و ساده عاجز است. در طول سال های مشاوره در مواجهه با مراجعان درگیر موضوعات مختلف متوجه شدم که پرونده های مرتبط با اختلال وسواس همواره یک حادثه بزرگتر را در درون خود داشته است. حوادث تلخ مانند مرگ نزدیکان، دوران کودکی پرتنش، خیانـت هـای پنهان و فاش شده همسر یا یکی از والدین، مصـرف مخدرهای سنتی، صنعتی و الکل، زیر سؤال رفتن مفروضات اعتقادی، مذهبی و سیاسی در ذهن فرد، حوادث استرس زا در زندگی، نوسان در ترشح هورمون هـای بدن نظیر سروتونین ناکافی، عوامل محیطی و سبک تربیتی ناکارآمـد، نکته های مهم درباره ریشههای وسواس هستند که کمتر به آن توجـه می شود. به همین خاطر اکثر ما، فراموش می کنیم روان مـان نـیـز مانن جسممان نیاز به غـذا، استراحت و تفریح دارد. در مواجهـه بـا هـمـه ی هموطنان که به یک دلیل در فکر خود اختلال مرتبط با ترس، استرس، وسواس، افسردگی، بی انگیزگی را مشاهده کرده اند، این موضوع مشهود است که آنها یک شبه و ناگهانی این گونه نشده اند. همهی حوادث زندگی ما بر ذهن و نفسمان تأثیرات مثبت و منفی دارند. در شکل زیر به چرخه پدید آمدن افکار یا رفتار وسواسی اشـاره شـده است:

برای درمان وسواس، باید به عوامل زمینه های و ارتباطات درون فرد، توجه ویژه داشت. برای نمونه اگر دانش آموز ۱۶ سالهای در طی ۸ ماه اخیر به شكل هولناکی اسیر رفتارهای وسواسی بوده و دارای افت محسوس تحصیلی و پرخاشگری رفتـاری شـده اسـت، بایـد خـود او در کنـار بزرگترهای خانواده به دنبال دلیل زمانی و مکانی از چگونگی تولد حالت یا احساس وسواس باشند. نکته مهم درباره اختلالات ذهنی نظیر وسواس آن است که به جهت مشهود و قابل اندازه گیری نبودن این عملکردها، پژوهش درباره آنها بسیار دشوار است. به خاطر دارم که مادر ۲ فرزند که بسیار متدین و معتقد نیز بود، آن قدر اسیر افکار وسواس پاکی و نجسی شده بود که بعد از هر بار سرویس دستشویی رفتن اعضای خانواده، آنها را وادار به حمـام رفتن کرده و اندک اندک نماز خواندن خود را نیز کنار گذاشته بود، در واقع فرد درگیر با افکار و رفتار وسواسی، آنقدر ضعیف می شود که شبیه برده ای برای ارباب افکار منفی خود می شود. برای یافتن شیوه های درست درمان بهتر است، ابتدا به تعریف درست از وسواس برسیم.