مشاوره فرزندپروری چیست؟
مشاوره فرزندپروری، نوعی حمایت تخصصی است که به والدین در حل چالش‌های مربوط به تربیت فرزندانشان کمک میکند. مشاوران این حوزه با تکیه بر دانش و تجربه خود می‌توانند مهارت والدین را ارتقا دهند.
مهارت فرزند پروری چیست؟
مهارت فرزندپروری به مجموعه‌ای از توانایی‌ها و دانشی گفته میشود که والدین یا سرپرستان نیاز دارند تا به‌طور مؤثر و سالم به تربیت و پرورش کودکان بپردازند.
مهم ترین مهارت های فرزندپروری
برای تربیت کودکمان نیاز داریم که به مهارت‌های فرزندپروری بیشتر توجه کنیم. ۹ تا از مهم‌ترین مهارت‌های فرزندپروری که با بهبود آنها میتوانید فرزندان شاد و موفق داشته باشید.
۱.مدیریت استرس
استرس به عنوان یک عامل مهم در آینده کودک بسیار تاثیرگذار است و تغییرات زیادی را در زندگی او ایجاد میکند. به همین دلیل باید بتوانید استرس خود را کنترل کنید تا بر زندگی فرزندتان تاثیر منفی نداشته باشد.
۲.فریاد نزنید.
فریاد زدن سر بچه ها نتیجه عکس دارد و رفتار آنها را بدتر می کند. در مواقع خشم و ناراحتی، در صورت لزوم دور شوید و از هر گونه فریاد و داد زدن خودداری کنید.
۳.توجه بیشتر به کارهای مثبت
اگر کودکی مدام مورد سرزنش قرار گیرد، به این باور می رسد که ذاتاً فرد بد و دوست نداشتنی است و بدرفتاری او به بخشی از هویت و عادت ریشه‌دار تبدیل میشود. پس برای فرزندپروری بهتر بر کارهای مثبت او تمرکز کنید.
۴.ارتباط موثر با همسر و آشنایان
برای اینکه بتوانید شیوه‌های فرزندپروری را به درستی اجرا کنید باید با اطرافیان و به خصوص همسرتان همراه و همدل باشید. موفقیت در این زمینه به این معنی است که شما مهارت های ارتباطی سالم را با افراد دیگر (همسر، افراد مهم، همکار والدین، همکاران، خانواده و غیره) الگوسازی کرده و حفظ می کنید.
۵.به بچه ها مسئولیت بدهید.
اگر برای کودکان وظیفی برای انجام دادن تعیین کنید، در افزایش مسئولیت پذیری کودکان خود قدمی بزرگ برخواهید داشت که یکی از اصلی‌ترین اهداف فرزندپروری است. این موضوع سبب آشنایی کودکتان با مفاهیمی چون مدیریت زمان و تقسیم کار میشود
۶.به فرزندان خود بیاموزید که چالش ها را مثبت ببینند.
با فراهم کردن محیطی به دور از استرس کمک میکند فرزندتان بدون ترس به تجربه چالش های زندگی بپردازند و آنها را به عنوان فرصتی برای یادگیری ببینند.
۷.اطمینان حاصل کنید که فرزندانتان احساس امنیت می کنند.
حس امنیت به کودکان این حس را می‌دهد که افرادی مهم در زندگی هستند و عزت نفس آنها را در زندگی افزایش می‌دهد. به عنوان مادر و پدر ما وظیفه داریم که با کمک به اعتماد به نفس فرزندمان او را برای چالش‌های دیگر زندگیش آماده کنیم.
۸.داشتن نظم و انضباط و پایبندی به قوانین
ایجاد قوانین در خانه به بچه ها کمک می کند تا انتظارات شما را درک کنند و خودکنترلی را توسعه دهند. برخی از قوانین ممکن است شامل این موارد باشد: تلویزیون تا زمانی که تخت خواب جمع نشود ممنوع است.
چند نوع سبک فرزندپروری وجود دارد؟
سبک‌های فرزندپروری مختلفی وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود.
سبک فرزندپروری مستبدانه
والدین مستبد انتظارات بسیار بالایی دارند و قوانین و مقررات آنها سختگیرانه است. آنها به ندرت با فرزندان خود در مورد احساسات یا افکارشان صحبت می‌کنند. همچنین با محدود کردن استقلال فرزندان خود، به آنها اجازه نمی‌دهند که خودشان تصمیم بگیرند. تنبیه سخت و بدون توضیح از نشانه‌های بارز این سبک تربیتی است. فرزندان والدین مستبد معمولاً مضطرب، افسرده، دارای عزت نفس پایین و مطیع هستند.
سبک فرزندپروری مقتدرانه
والدین مقتدر انتظارات واضح و ثابتی دارند و با عشق و محبت آنها را اجرا می‌کنند. آنها اهل گفتگوی آزادانه و صادقانه با فرزندان خود هستند. همچنین در کنار رعایت استقلال آنها، راهنمایی‌ها و پشتیبانی‌های لازم را ارائه می‌دهند. والدین مقتدر در صورت لزوم از تنبیه مناسب استفاده می‌کنند و این تنبیه با توضیح و گفتگو همراه است. فرزندان والدین مقتدر معمولاً از نظر اجتماعی و عاطفی سالم، مسئولیت پذیر، مستقل و دارای عزت نفس بالا هستند.
سبک فرزندپروری سهل گیرانه
والدین سهل گیر انتظارات کمی دارند و قوانین و مقررات آنها به طور سهل انگارانه‌ای اجرا میشود. آنها با فرزندان خود به طور آزادانه و صمیمی صحبت می‌کنند و استقلال زیادی برای آنها قائل هستند. در این شیوه فرزند پروری، فرزندان برای تمامی امور خود تصمیم می‌گیرند. والدین سهل گیرانه به ندرت از تنبیه استفاده می‌کنند و در صورت استفاده، هیچ‌گونه توضیحی ارائه نمی‌دهند. حاصل این سبک تربیت، فرزندانی بی مسئولیت، بی نظم و فاقد مهارت‌های حل مسئله است.
سبک فرزندپروری طردکننده
والدین طرد کننده درگیر تربیت فرزندان خود نیستند و به نیازهای عاطفی و اجتماعی آنها توجهی نمی‌کنند. آنها برای گفتگو با فرزندان خود برنامه مشخصی ندارند و هیچ علاقه ای به زندگی آنها نشان نمی‌دهند. والدین طرد کننده، به فرزندان خود استقلال زیادی می‌دهند، اما این استقلال به دلیل بی‌تفاوتی و عدم حمایت عاطفی آنها است. آنها به ندرت از تنبیه استفاده می‌کنند و هیچ راهنمایی یا حمایتی ارائه نمی‌دهند. فرزندان والدین طرد کننده معمولاً احساس عدم امنیت، بی‌ارزشی و طرد شدن می‌کنند.
بهترین سبک فرزندپروری چیست؟
در میان سبک‌های فرزندپروری در روانشناسی، سبک مقتدرانه (Authoritative) به عقیده بسیاری از روانشناسان بهترین روش فرزندپروری است. این سبک توازنی بین حمایت و قوانین دارد، به این معنی که والدین هم حامی و مراقب فرزندان خود هستند و هم قواعد و محدودیت‌هایی را برای آنها تعیین می‌کنند.
این سبک باعث میشود که کودکان، مهارت‌های اجتماعی خود را قوی‌تر کنند. بر اساس تحقیقات انجام شده کودکانی که با سبک مقتدرانه تربیت می‌شوند، معمولاً از رفاه روانشناختی و عملکرد تحصیلی بهتری برخوردار هستند.
فرزند پروری من چیست؟
تعداد بسیار کمی از ما فقط یک سبک فرزند پروری را دنبال میکنیم و ترجیح می‌دهیم کودکان را با استفاده از ترکیبی از سبک‌های مختلف پرورش دهیم. در حالت ایده آل، ما در مقاطع زمانی خاص به فرزندان خود و آنچه آنها از ما نیاز دارند فکر میکنیم. به عنوان مثال، ممکن است والدین به طور معمول از سبک والدین اقتدارگرا استفاده نکنند، اما در مواقعی نیاز به این باشد که از این سبک پیروی کنند. یا ممکن است پدر و مادر مستبدی را بشناسید که در مواقعی حمایت گر و مراقبت‌کننده نیز هستند. برای اینکه متوجه شوید که روش فرزندپروری شما چیست میتوانید از تستی که بالاتر قرار دادیم استفاده کنید.
معرفی ۳ کتاب فرزندپروری
اگر به دنبال منابعی برای یادگیری روش‌های مؤثر فرزندپروری هستید، مطالعه کتاب‌های زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:
کتاب دختر مامان! پسر بابا!
این کتاب به والدین آموزش می‌دهد چگونه با رویکردی مبتنی بر همدلی و درک، با فرزندان خود ارتباط برقرار کنند و آنها را در مسیر رشد شخصیتی مثبت هدایت کنند.
کتاب روانشناسی و مشاوره کودک
در این کتاب، اصول و تکنیک‌های عملی برای پرورش استقلال، خلاقیت، و انضباط در کودکان معرفی شده است.
کتاب اندامِ خصوصیِ من
این اثر تمرکز ویژه‌ای بر آموزش فرزندان درباره مسائل و حریم شخصی از جمله، بدن خودشان دارد.
هریک از کتاب‌های دکتر اسماعیل تبار را میتوانید در بخش کتاب‌ها، ثبت سفارش کنید.
اهمیت مشاوره فرزندپروری در تربیت کودک
تربیت کودک فرآیندی پیچیده و چالش برانگیزی است که نیاز به صبر، عشق، دانش و مهارت‌های زیادی دارد. در این مسیر، والدین ممکن است با مشکلات و سوالات متعددی که به تنهایی قادر به حل آنها نیستند، روبرو شوند. مشاور می‌تواند به عنوان یک راهنمای متخصص و حامی برای والدین عمل کند و به آنها در تربیت فرزندانشان یاری برساند.
اهداف مشاوره فرزندپروری چیست؟
- درک بهتر رفتار کودک
- ایجاد یک محیط خانوادگی سالم
- توسعه مهارت‌های پرورش فرزند
- مقابله با چالش‌های خاص مانند مشکلات رفتاری، اختلالات یادگیری، اضطراب و …
- پیشگیری از بروز مشکلات
بهترین زمان برای دریافت مشاوره فرزندپروری
برای دریافت مشاوره فرزندپروری نمی‌توان بازه زمانی مشخصی را تعیین کرد. در هر مرحله از دوران کودکی و در هر شرایطی که با چالشی در تربیت فرزندتان روبرو هستید، میتوانید از راهنمایی و پشتیبانی مشاوران این حوزه بهره‌مند شوید. با این حال، برخی از موقعیت‌ها ممکن است نشان دهنده زمان مناسب‌تری برای دریافت مشاوره باشند.
- هنگامی که برای اولین بار صاحب فرزند می‌شوید.
- هنگامی که با چالش‌های خاصی در تربیت فرزندتان روبرو هستید.
- هنگامی که احساس می‌کنید در تربیت فرزندتان تنها هستید.
- هنگامی که میخواهید مهارت‌های مربوط به پرورش و تربیت فرزند خود را ارتقا دهید.
جلسات مشاوره فرزندپروری در کلینیک دکتر اسماعیل تبار چگونه است؟
فرمت جلسات مشاوره فرزندپروری بسته مشکلات و نیازهای خاص شما و فرزندتان متفاوت است. با این حال فرمت کلی جلسات مشاوره در کلینیک دکتر اسماعیل تبار به شرح زیر است.
- جلسه اول: ملاقات با مشاور و صحبت در خصوص مشکلات فرزندان، سابقه خانوادگی، چالش‌های احتمالی و … .
- جلسات بعدی: ارائه راهکارهای مناسب و آموزش تکنیک‌های مختلفی همچون درمان شناختی-رفتاری، بازی درمانی یا درمان خانوادگی
- جلسات پایانی: رفع مشکلات و چالش‌ها، ارزیابی میزان پیشرفت و ارائه برنامه‌ی مناسبی برای ادامه حمایت از شما و فرزندانتان
