جوش نیار

يک محرک بيرونى يا درونى موجب ايجاد هيجان آنى در ما مى شود. برآمد شناختى من و شما از محرک مذكور اين است كه به ما توهين، تحقير و تهديدى وارد شده است.

به طور طبيعى واكنش هر فرد در اين وضعيت همراه با پاسخ خشونت آميز همراه مى شود. دراين كتاب سعى كرديم دلايل پرخاشگرى و خشونت عادى ومجازى را مورد توجه قرار دهيم. خشونت و پرخاشگرى نتيجه يک هيجان لحظه اى است. انسان مجازى به راحتى توسط فيلم و تصاوير شبكه هاى اجتماعى مى تواند به عصبانيت سايبرى برسد. اين كتاب پنجره جديد به خود كنترلى خشم است.

برای دانلود بخشی از این کتاب به صورت رایگان اینجا کلیک کنید.

مقـدمه نویسنده

دنیای امروز به دلیل ورود اطلاعات بیشمار اقتصادی، اجتماعی و رخدادهای جهان همچنین شرایط نوسازی در زندگی روزمره تا حدودی آستانه تحمل افراد را در برابر مسائل کم کرده است. مشکلات در خانواده ایرانی بعد از دوران کرونا به شکل جدی تری خودش را نشان میدهد. چالش ها و مطالبات فرزندان هم می تولند تا حدودی گیج کننده باشـد. اشخاص نیز با فشارهای زیادی در متعادل کردن کار، دوستان، ارتباطات عاطفی، فعالیت های اجتماعی روبه رو هستند؛ بنابراین در این عصـر هر روزه شاهد افرادی هستیم که تحمل یکدیگر را ندارند و با کوچکترین رفتاری واکنش جدی نشان داده و به جدال می پردازند. نیازی نیست از حیوانات درنده بترسیم یا به فکر دفاع از خود در برابر مهاجمان باشیم ؛ بلکه در دنیای امروز تهدید هویت، جانشین تهدید خیات شده است. برخی از مسائلی که در جامعه امروز به دلیل ورود اپلیکیشن های فضای مجازی، احساس خشم و افکار پرخاشگرانه را تهدید می کند عبارتند از :

• احساس بی احترامی نسبت به افکار، عقاید، احساسات و نیازها
• احساس تهدید به موفقیت در مسائلی که به شدت متعهدیم مانند شریک زندگی، سبک زندگی و…
• احساس بی عدالتی 
• احساس سوءظن یا خصومت شخصی در فضای مجازی 

یکی از شایع ترین دلایل مراجعه به مراکز مختلف روان درمانی، موضـوع کنترل خشم و پرخاشگری است. آیا واقعیت دارد که مردم کشور ما در صدر کشورهای عصبی و خشمگین جهان قرار دارد؟ ما هر ساله هزاران مرگ در اثر تیراندازی در مدارس را در کشور خود نداریم اما حدود ۶۰۰ هزار پرونده ضرب و شتم خیابانی در ایران ثبت شده است. پس باید بپذیریم که در سرزمین کهن پارس و قدیمی ترین مدنیت بشـری عصبی شدن و از کوره در رفتن وجود داشته و دارد.

خشم یکی از قوی ترین هیجانات بشری و بخشی از زندگی است. در واقع خشم واکنشی است که در سیستم عصبی ما کار گذاشته شده است و از خاطره، شـادی و همدردی چیزی کم ندارد. خشـم یکی از نخستین هیجان هایی است که حتی مادران در نوزاد خود، آن را تشخیص می دهند. بنابراین اگر با فکر، تحلیل آمادگی و نظارت مستمر همراه نباشـد؛ می تواند به روابط بین فردی یا حتی دنیای درون ما خسارت فراوان یا غیر قابل جبرانی وارد کند. کنترل و مدیریت خشم یک توانمندی فوق العاده و مهارت بیشتر طلب شده افراد از مشاور و روان شناس است. خشم به دلیل این که برای زن، مرد، کوچک، بزرگ، غنی، فقیر، تحصیل کرده، بی سواد، مومن و کافر مساله می سازد هیجانی بسیار فراگیر است.

متاسفانه ده ها میلیون نفر در تک تک روزهای زندگی خود از خشم سمی بیهوده رنج میبرند. در این میان، کشور ما هم در طی صد سال گذشته با صدها هجمه خشونت بار شدید مواجه بوده است. کشور ما در طی سه دوره قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی تجربه هایی غم بار، نظیر، قحطی فاجعه بار در جنگ های جهانی اول و دوم و روزهای سخت ۸ سال جنگ و تحمیلی و… را تجربه داشته است. خشم نیز مانند سایر هیجانات موجب تغییرات زیادی در سیستم فیزیکی و بیولوژیکی می شود که از جمله آنها می توان به تنفس سریع، افزایش ضربان قلب، فشارخون، ترشح آدرنالین و نوز آدرنالین اشاره کرد؛ همچنین همه افراد از برخی علایم جسمانی مشترک، رفتارهای و واکنش های آنی و بدون تفکر در هنگام عصبانیت صحبت می کنند. نداشتن روشهای کنترل خشم و بازی مثبت با محرک های محیطی آزاردهنده، می تواند؛ افزایش پرخاشگری، صـدمه عاطفی یا جسمی و خطرهای در لحظه را بیشتر کند. شاید قدرت خشم در اوج هیجان و ضعف قدرت تفکر، موجب کاستی های فراوانی در مدیریت رفتار افراد شود، اما انسان تنها مخلوق خداوند است که از توان تفکر و تحلیل رفتار برخوردار بوده و می باشد با طبقه اطلاعات، عملکرد و رخدادها، آینده را پیش بینی می کند. آنچه در خانواده های ما موجب رنجش همیشـگی میشود کمبود تفکر و مرور پیامدهای رفتار و گفتار خشونت بار است. بارها در اتاق مشاوره با بچه های تندخویی مواجه شدم که یکی از والدین، الگوی عصبانیت مستمر او بوده است. معمولاً والدین و زوجین زمانی برای کاهش اختلالات خشــم به مراکز مشـــاوره مراجعه می کنند که خسارت بسیار را تحمل کرده اند. مثلاً والدین هزینه موبایل هوشمند و اینترنت را کاملا ضروری و از جمله نیازهای اولیه فرزند خود تلقی می کنند ولی برای حل مشکلات و بالابردن سطح کیفیت زندگی و مراجعه به مشاوره قدمی برنمی دارند. امیدوارم ناراحت نشوید اما بیشتر ما بزرگترها، خودمان کنترل خشم را به درستی یاد نگرفته ایم و موضـوع کنترل هیجان در ۷ سال اول، دوم و سوم زندگی مساله اصلی و هدف مهم ما تلقی نشده است.

 لطفاً اگر فرزند یا همسر خشن و عصبی دارید ؛ به آموزشهای «کلینیک دکتر اسماعیل تبار» به شرح زیر توجه کنید:

• به خودتان به اندازه چند ماه فرصت دهید.
• الگوی رفتار شبانه روزی تان را اصلاح کرده و خواب قبل از ساعت ۲۳:۴۵ و ورزش یا پیاده روی را برای خودتان هدف تلقی کنید.
• شناسایی و ثبت عوامل زمینه ساز پرخاشگری و خشـم شـدید را جدی بگیرید.
• پذیرش ضـعف های خود و تعهد به اجرای برنامه های جدید را مهم بدانید.
• خشم خودتان را کاملا شناخته و برای نظارت و مدیریت آن تلاش كنيد

برای کنترل خشم و پرخاشگری نباید عصبی شد یا عجله کرد. متأسفانه کوله بار کودکی بسیاری از افراد، دارای زخم های روانی و تجربه های زیستی دشواری است. زخم هایی که درون خود خاطراتی نظیر: تنبیه بدنی، بی احترامی، تخریب شخصیت و بسیاری از رفتارهای مشابه را شامل می شود. دقایقی به گذشته خود فکر کنید حتما متوجه ناراحتی ها اعتلای فراوانی از دوره کودکی خود می شوید. انگار نسل های پیشین ما را کرده و ما نیز با تکرار رفتارهای خشونت بار، موجب عصـبـانی شـدن فرزندان خود می شویم. خشم یک برون ریزی هیجانی است که باعث نشان دادن دنیای درون به دیگران می باشد. خشم بیش از آنچه که با دیگران می کند؛ درباره خلق و خوی شخص خشمگین، دید او از جهان، میزان رضایت از زندگی و سختی کشیدن دوره کودکی او حرف می زند. تعداد پاسخ فرد به خشم وجودش به اندازه گزینه های انتخاب رنگ پیراهنی که می خواهد بپوشـد، صبحانه ای که می خواهد بخورد، ساعتی که می خواهد در روز مطالعه کند و… برابر است. به عبارت دیگر می توانیم انتخاب کنیم که فردا چقدر خشمگین باشیم یا برای چه موضوعات احتمالی واکنش خشمگین نشان دهیم. خشم چیزی نیست که درمان شود اما اگر می خواهید از آن استفاده مثبت کنید باید به خوبی بتوانید آن را شناســایی و مدیریت کنید. با تمرکز روی موارد مثبت می توانید ؛ خشـم را کنترل کرده، خواب راحتی داشته و دید خودمان را به زندگی تغییر دهید. کنترل خشـم در این عصـر، از نصیحت های ساده سال های گذشته که می گفتند: هروقت عصبی شـدی تا ده بشمار و نفس عمیق بکش، بسیار فراتر رفته و این خبر بسیار خوبی است!