چگونه بعد از شکست عشقی به زندگی برگردیم؟
چرا شکست عشقی این‌قدر دردناک است؟
شکست عشقی یک رویداد عادی اما تلخ و دردناک زندگی است که می تواند بر ابعاد مختلف زندگی فرد تاثبر بگذارد. تفاوتی هم ندارد که شما فردی بودید که تصمیم به جدایی گرفته اید یا پارتنر شما درخواست جدایی را داده. تحقیقات ثابت کرده اند که جدایی عاطفی، واکنش های مشابه ترک مواد مخدر را در بدن ایجاد می‌کند. درد شکست عشقی تنها ذهنی و روانی نیست و در مطالعات نوروساینس با تصویربرداری هایی از مغز، بُعد فیزیکی جدایی عاطفی، مشخص شده است.
هنگام تجربه طرد عشقی، مناطق مرتبط با درد فیزیکی در مغز (مانند قشر کمربندی قدامی و اینسولا) فعال می شوند. به عبارت دیگر، مغز ما شکست عشقی را مشابه یک درد فیزیکی تفسیر می‌کند. همچنین، کاهش سطح دوپامین و سروتونین پس از جدایی، حالات هیجانی را تشدید می کند. برای مثال فرد احساس افسردگی و بی پناهی بیشتری می کند.
نقش وابستگی عاطفی در شدت ناراحتی
طبق نظریه دلبستگی بالبی، تمایل به ایجاد یک پیوند عاطفی در انسان ها ذاتی است. این دلبستگی اگر ایمن باشد، حس امنیت، آرامش و قدرت ایجاد می کند اما موقع جدایی، این پیوند قطع می شود و حالات اضطرابی، ترس و درماندگی فرد فعال می شود. هر چه آن دلسبستگی قوی تر باشد، پیوند قوی تر می شود و قطع آن آسیب های بیشتری را شامل می شود که در نتیجه ی آن فرد سخت تر با جدایی کنار می آید. اگر دلبستگی اولیه ی فرد ایمن نباشد و اضطرابی یا اجتنابی باشد نیز می توان گفت، تجربه ی درد و شدت ناراحتی بیشتر خواهد بود.
-
دوره عشق اول۴,۷۰۰,۰۰۰ تومان -
اولین رابطه۲۵۰,۰۰۰ تومان
تاثیر شکست عشقی بر روان و جسم
شکست عشقی تنها یک مساله روان شناختی نیست و تاثیرات جسمی را نیز به همراه دارد. این تاثیرات توسط تصویربرداری ها از مغز تایید شده که در بخش های قبلی به آن اشاره کردیم. تاثیرات روانی شامل حس افسردگی، اضطراب، نشخوار فکری، افکار وسواسی و مدام تکرار کردن رابطه در فکر، کاهش اعتماد به نفس و حس بی کفایتی می شوند. تاثیرات جسمانی شامل تغییر در اشتها(بی اشتهایی یا پرخوری)، اختلال در خواب(بی خوابی یا خواب آلودگی مداوم)، روان تنی و درد های بدون منشا جسمانی و در مواردی تضعیف سیستم ایمنی می شوند. مجموعه ی این علائم می توانند در عملکرد روزانه ی فرد تاثیر منفی بگذارند و اختلال عملکرد ایجاد کنند.
مراحل طبیعی بعد از شکست عشقی
واکنش انسان به شکست عشقی مشابه واکنش او به سوگ است. چراکه رابطه عاطفی نوعی دلبستگی شناخته می شود و با از دست رفتن آن دلبستگی فرد سوگ را تجربه می کند. مراحل سوگ شامل مراحل ۵گانه ی کوبلر-راس است. احتمال دارد این مراحل به ترتیب رخ ندهند و یا مرحله ای طولانی تر تجربه شود. تفاوت های فردی در این فرآیند تاثیر بسیاری دارد. اگر واکنش ها متناسب با رویداد نباشد و فرد در یکی از مراحل گیر کند احتمال اختلال سوگ پیچیده یا اختلال سازگاری را داریم.
شوک و انکار
در اوایل جدایی، فرد باور نمی کند که رابطه اش تمام شده. جملاتی مانند: “شاید دوباره برگردد” “این جدایی موقت است و قبلا هم به هم برگشتیم” حاکی از این است که فرد در حالت انکار است و تلاش می کند ماجرا را طبیعی جلوه دهد چراکه پذیرش واقعیت سخت است. در واقع نوعی سپر روانی و دفاعی برای خود طراحی می کند تا به مواجهه تدریجی اش با واقعیت کمک کند.
خشم
پس از انکار فرد با واقعیت مواجه می شود و اولین واکنشش در مواجه اش، خشم است که نشان دهنده ی پیش رفت است. این خشم ممکن است معطوف به خود فرد، پارتنر یا اطرافیان باشد. این عصبانیت می‌تواند با جملاتی مانند «چرا من؟» یا «چطور توانست این کار را بکند؟» همراه باشد.
تحولات زندگی با کلینیک دکتر اسماعیل تبار
"*" قسمتهای مورد نیاز را نشان می دهد
چانه زنی یا معامله
در این مرحله فرد به دنبال برگشتن به رابطه و برگرداندن شرایط به حالت قبلی است. این کار را با تماس گرفتن های مکرر، سوگیری در تعبیر نشانه ها(مثلا او به من نگاه کرد پس هنوز علاقه مند است)، کمک گرفتن از دوستان و روابط مشترک با پارتنر سابق برای ارتباط گیری با او. این رفتارها معمولا از ترس جدایی دائمی ناشی می‌شوند.
افسردگی
وقتی فرد می پذیرد که احتمال بازگشت رابطه کم است، احساس غم عمیق، بی‌حوصلگی، کاهش انرژی و حتی کندی شناختی را تجربه می کند. این مرحله دشوارترین بخش های شکست عشقی است و نیاز به مراقبت از خود و حمایت اجتماعی دارد.
پذیرش و بازسازی: در نهایت، فرد به واقعیت پایان رابطه پی می برد و شروع به ساختن زندگی جدید می‌کند. پذیرش به معنای خوشحال بودن از شکست نیست، بلکه یعنی فرد یاد می گیرد بدون آن رابطه هم ادامه دهد و حتی تجربیات تازه ای را آغاز کند.
۵ راهکار عملی برای بازگشت به زندگی بعد از شکست عشقی
- پذیرش احساسات و گریه بدون سرکوب: اجازه ی برون ریزی هیجانی به خود دادن و پذیرش هیجانات بدون ترس از قضاوت، حس ضعف داشتن یا سرکوب کردن
- دوری از خاطرات و محرک‌های عاطفی: از شبکه های اجتماعی، عکس ها، آهنگ ها، محرک های عاطفی و حتی دوستان مشترک تا حدی دور شدن جهت جلوگیری از دوباره زنده شدن برخی احساسات و هیجانات عمیق.
- تمرکز بر علایق شخصی و فعالیت‌های جدید: تمرکز بر منابع انرژی دهنده ی قدیمی و لذت ها یا ایجاد منابع انرژی جدید مثل یادگیری مهارتی جدید، ورزش، موسیقی درمانی، هنردرمانی که در مراکز زیادی در ایران اجرا می شوند.
- ایجاد روابط اجتماعی سالم و دوستانه: گروه های حمایتی و دوستان مثبت می توانند حس تعلق، حمایت عاطفی و حس پذیرش را به فرق القا کنند و از انزوا و افسردگی پیشگیری کنند.
- بازتعریف اهداف فردی و شروع دوباره: با تعریف هدف جدید، معنای تازه به زندگی داده می شود و امکان ایجاد انگیزش و امید لازم برای عبور از شکست عشقی فراهم می شود.
اشتباهات رایج بعد از شکست عشقی که باید از آنها پرهیز کرد
وارد شدن عجولانه به رابطه جدید
بسیاری ازافراد برای رفع خلا عاطفی شان یا ترس از تنها ماندن، سریع وارد رابطه ی جدیدی می شوند. این عمل در زمانی اتفاق می افتد که هنوز زخم رابطه ی پیشین رفع نشده. در این شرایط احتمال زیادی وجود دارد که فرد رابطه ای ناسالم یا رابطه ای مشابه رابطه ی قبلی را انتخاب کند که احتمال شکست عشقی مجدد را بالاتر می برد. بهترین کار این است که فرد ابتدا زمان کافی برای ترمیم و شناخت خود اختصاص دهد.
غرق شدن در شبکه‌های اجتماعی و مقایسه
مقایسه های غیر واقعی و صرفا بر اساس ظاهر که فرد انجام می دهد، تنها حس کمبود و ناکامی اش را بیشتر می کند و سطح اضطرابی و افسردگی را بالاتر می برد. فضای مجازی به دلیل خاصیت اش امکان مقایسه های زیاد در بازه کم را به فرد می دهد که این شدت و سرعت رسیدن به ناکامی و حالات خلقی-هیجانی منفی را بالاتر می برد. بهترین کار این است که فدر مصرف شبکه های اجتماعی را محدود کند و فعالیت هایی که دوست دارد و نشاط آور است را انجام دهد.
تحولات زندگی با کلینیک دکتر اسماعیل تبار
"*" قسمتهای مورد نیاز را نشان می دهد
سرکوب احساسات به جای پردازش آنها
بسیاری تصور می‌کنند اگر گریه نکنند یا هیچ حرفی از احساسات شان نزنند، راحت تر می توانند شکست عشقی را فراموش کنند. اما حقیقت این است که سرکوب کردن غم و خشم، آنها را از بین نمی برد و فقط شکلشان را عوض می‌کند. این احساسات ممکن است بعدها به صورت بی‌خوابی، عصبانیت‌های بی‌دلیل یا حتی مشکلات جسمی خودش را نشان دهد. بهترین راه این است که فرد اجازه ی بروز هیجانی به خود دهد و از منابعی مانند دوستان، مشاور یا نوشتن استفاده کند تا هیجانات پردازش شوند.
شکست عشقی در بیشتر مواقع یک روند طبیعی است و با گذشت زمان حال فرد بهتر می‌شود. در بخشی به مراحل ۵گانه ی طبیعی سوگ اشاره کردیم. ممکن است نوع و شدت واکنش فرد متناسب با رویداد رخ داده نباشد و این شرایط مراجعه ی به روان شناس پبشنهاد می شود.
چه زمانی نیاز به کمک روان‌شناس داریم؟
نشانه‌هایی مثل افسردگی طولانی‌مدت یا اضطراب شدید: اگر حالت غم و استرس بعد از شکست عشقی، بیش از چند هفته تا چند ماه طول بکشد و شدت آن جوری باشد که بر عملکرد شغلی، تحصیلی یا روابط روزمره فرد تاثیر بگذارد، نیاز به مراجعه به متخصص است. برخی از این نشانه ها عبارتند از:
- تغییرات شدید در خواب( بی خوابی یا پرخوابی)
- تغییرات در اشتها(پرخوری یا بی اشتهایی)
- احساس بی‌انگیزگی و ناتوانی در انجام کارهای روزمره
- اضطراب یا نگرانی مداوم و شدید
- پرخاشگری یا عصبانیت غیرقابل کنترل
- افکار منفی تکرارشونده یا احساس بی‌ارزشی
- کناره‌گیری از دوستان، خانواده و فعالیت های اجتماعی
- ناتوانی در تمرکز و افت عملکرد در کار یا تحصیل
- تلاش مکرر برای برقراری ارتباط با فرد سابق
- احتمال بروز برخی اختلالات: گاهی اوقات شکست عشقی فقط یک تجربه گذرا نیست و می تواند باعث بروز یا تشدید برخی اختلالات روانی شود. مهم ترین این اختلالات عبارت‌اند از:
- اختلال افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder): غم شدید و طولانی مدت، بی انگیزگی، احساس بی ارزشی.
- اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder): نگرانی و تنش دائمی، دلشوره و افکار منفی مداوم.
- اختلال سوگ پیچیده (Prolonged Grief Disorder): گیر کردن در اندوه جدایی برای ماه ها یا سال ها، بدون توانایی حرکت به جلو.
- اختلال سازگاری (Adjustment Disorder): ناتوانی در سازگاری با شرایط جدید و واکنش های هیجانی بیش از حد.
مزایای مشاوره در بازگشت به زندگی عادی
در جلسات مشاوره به فرد کمک می شود تا با بحران پیش آمده مواجه شود. احساسات بهتر درک شوند و راه های مدیریتی سال آموزش داده می شود. اینگونه فرد سازگاری و به بازگشت به زندگی نزدیک می شود. مشاوره همچنین از گرفتار شدن در چرخه های ناسالم مثل روابط جایگزین عجولانه یا خودسرزنشی شدید جلوگیری می‌کند.
خدمات کلینیک روانشناسی دکتر اسماعیل‌تبار برای بهبود بعد از شکست عشقی
جلسات مشاوره فردی و مدیریت احساسات: در جلسات فردی، توجه و تمرکز بر تجربه ی حسی و عاطفی فرد از شکست عشقی و میزان تاثیر بر عملکرد روزانه اش خواهد بود. درمانگر کمک می کند تا فرد احساسات پردازش نشده اش را ببیند، بشنود و آنها را بپذیرد. در این فرآیند که متکی بر خودشناسی و خودآگاهی است هدف بالا بردن مجدد کارآیی فرد و جلوگیری از آسیب های بیشتر است.
درمان افسردگی و اضطراب ناشی از جدایی: با جلسات مشاوره یا کمک درمان های نوروتراپی موجود در کلینیک روانشناسی دکتر اسماعیل تبار، به فیزیوتراپی مغز پرداخته می شود و تلاش بر ارتقای توان مغز و کم کردن شدت علائم هیجانی مانند افسردگی و اضطراب ناشی از جدایی است.
همراهی در بازسازی اعتماد به نفس و شروع دوباره: بعد از شکست عشقی، اعتماد به نفس ممکن است کاهش یابد. مشاور با شناخت احساسات، تقویت نقاط قوت و آموزش مهارت های مقابله با افکار منفی کمک می‌کند تا فرد دوباره به خودباوری برسد و با برنامه ریزی عملی، مسیر شروع دوباره را طی کند.
دیدگاهتان را بنویسید