گسلایت چیست؟ شناسایی و مقابله با بازی ذهنی خطرناک
گسلایت نوعی دستکاری روانشناختی است که در آن یک فرد یا گروهی از افراد، باعث می‌شوند دیگری به ادراکات، خاطرات یا سلامت عقل خود شک کند. این نوع رفتار اغلب برای به دست آوردن قدرت یا کنترل بر شخص دیگری استفاده می شود.
تاریخچه اصطلاح گسلایتینگ
اصطلاح « گسلایت» از نمایشنامه بریتانیایی «گسلایت» نوشته پاتریک همیلتون در سال ۱۹۳۸ سرچشمه می گیرد. این نمایشنامه بعداً در سال‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۴۴۲ در فیلم اقتباس شد. داستان حول شوهری می‌چرخد که همسرش را به گونه‌ای دستکاری می‌کند که با کم‌نور کردن چراغ‌ها در خانه‌شان و انکار هر گونه تغییری که متوجه آن می‌شود، فکر می‌کند در حال از دست دادن عقل خود است. این دستکاری روانشناختی باعث می‌شود که او به ادراکات و واقعیت خود شک کند.
تحولات زندگی با کلینیک دکتر اسماعیل تبار
"*" قسمتهای مورد نیاز را نشان می دهد
اصطلاح «گسلایت» از آن زمان برای توصیف شکل گسترده‌تری از دستکاری روانشناختی تکامل یافته است که در آن فردی به دنبال این است که شخص دیگری را به واقعیت، حافظه یا ادراکات خود شک کند. در روانشناسی و زبان روزمره، توصیف موقعیت هایی که در آن شخصی سعی می کند اعتماد فرد دیگری را در درک خود از رویدادها یا دنیای اطرافش تضعیف کند، اهمیت پیدا کرد.
گسلایت یعنی چه؟ نشانه‌های گسلایتینگ در رفتار افراد
انکار واقعیت و تحریف حقیقت
- انکار مستقیم: گسلایتر به طور کامل وقوع یک رویداد یا گفتگو را انکار می کند. به عنوان مثال، آنها ممکن است بگویند، “این هرگز اتفاق نیفتاد”، حتی اگر خاطرات روشنی از آن داشته باشید.
- حافظه انتخابی: ممکن است ادعا کنند که رویدادها یا جزئیات خاصی را فراموش کرده یا به یاد نمی آورند و باعث می شود که خاطرات خود را زیر سوال ببرید.
- تناقض: گسلایتر ها با نسخه شما از رویدادها در تضاد اند و اصرار دارند که نسخه آنها صحیح است و نسخه شما ناقص است.
- حقایق پیچشی: گسلایتر حقایق یا جزئیات را تحریف می کند تا روایتی نادرست ایجاد کند. آنها ممکن است اغراق کنند، کم اهمیت جلوه دهند، یا برخی از عناصر را تغییر دهند تا با نسخه خود از واقعیت مطابقت داشته باشند.
- تغییر سرزنش: آنها سرزنش را به گردن شما می اندازند و باعث می شوند در قبال مسائل یا درگیری ها احساس مسئولیت کنید. به عنوان مثال، ممکن است بگویند: “شما بیش از حد واکنش نشان می دهید” یا “شما بیش از حد حساس هستید”.
- سؤالات دستکاری: گسلایتر از سؤالات پیشرو یا دستکاری استفاده می کند تا شما را به خود شک کند. به عنوان مثال، آنها ممکن است بپرسند: “آیا مطمئن هستید که این چیزی است که به یاد دارید؟” یا “آیا واقعا فکر می کنید این اتفاق افتاده است؟”
بی‌اعتبار کردن احساسات و افکار شما
- نادیده گرفتن احساسات: ممکن است گسلایتر به شما بگوید که احساسات شما غیرمنطقی یا بی دلیل هستند. به عنوان مثال، ممکن است بگویند: “شما بیش از حد واکنش نشان می دهید” یا “شما بیش از حد حساس هستید”.
- تجارب تحقیرکننده: ممکن است تجربیات شما را کم اهمیت جلوه دهند یا باعث شوند احساس کنید نگرانی هایتان بی اهمیت هستند. به عنوان مثال، آنها ممکن است بگویند: “این چیز مهمی نیست” یا “شما از یک تپه کاه، کوهی درست می کنید.”
- تضعیف اعتماد به نفس: ممکن است که فرد گسلایتر توانایی های قضاوت یا تصمیم گیری شما را زیر سوال ببرد و باعث شود به خودتان شک کنید. آنها ممکن است بگویند: “شما نمی دانید در مورد چه چیزی صحبت می کنید” یا “شما فقط گیج شده اید.”
- جابجایی سرزنش: ممکن است شما را به خاطر اعمال یا مشکلاتشان سرزنش کنند و باعث شوند در قبال چیزهایی که تقصیر شما نیست احساس مسئولیت کنید. به عنوان مثال، ممکن است بگویند، “اگر شما اینقدر سخت نبودید، این اتفاق نمی افتاد” یا “تو دلیل ناراحتی من هستی”.
تغییر موضوع و منحرف کردن بحث
تغییر موضوع و منحرف کردن بحث از تاکتیک‌های رایجی است که برای جلوگیری از پرداختن به موضوع مورد نظر و دستکاری گفتگو استفاده می‌شود.
- انحراف: گسلایتر با مطرح کردن موضوعات نامرتبط، تمرکز را از موضوع یا موضوعی که شما مطرح کرده اید، تغییر می دهد. به عنوان مثال، اگر در مورد رفتار آزاردهنده آنها صحبت می کنید، ممکن است ناگهان شروع به صحبت در مورد اشتباهات گذشته شما کنند.
- سرزنش کردن: آنها ممکن است شما را به خاطر موضوعی که به بحث فعلی مرتبط نیست سرزنش کنند، که باعث شود مکالمه از مسیر منحرف شود و در عوض شما را وادار کند از خود دفاع کنید.
- حواس پرتی: گسلایتر ممکن است باعث ایجاد حواس پرتی شود تا توجه شما را از موضوع اصلی منحرف کند. این می تواند شامل شروع یک بحث در مورد چیزی بی اهمیت یا تغییر ناگهانی موضوع باشد.
- به حداقل رساندن: آنها ممکن است اهمیت موضوعی را که شما در حال بحث هستید کم اهمیت جلوه دهند و پیشنهاد کنند که چیزهای مهم تری برای صحبت کردن وجود دارد. به عنوان مثال، ممکن است بگویند: “چرا اینقدر کار بزرگی می کنی؟”
- تظاهر به سردرگمی: ممکن است فرد گسلایتر وانمود کند که در مورد چیزی که شما در مورد آن صحبت می کنید گیج شده است یا ادعا می کند که آنها نمی فهمند و باعث می شود احساس کنید که به وضوح ارتباط برقرار نمی کنید.
تحولات زندگی با کلینیک دکتر اسماعیل تبار
"*" قسمتهای مورد نیاز را نشان می دهد
ایجاد وابستگی و تضعیف اعتماد به نفس
- انزوا: گسلایتر شما را از دوستان، خانواده یا سیستم‌های پشتیبانی جدا می‌کند و باعث می‌شود برای حمایت عاطفی و اعتبار فقط به آنها تکیه کنید.
- تضعیف استقلال: آنها ممکن است تلاش های شما را برای مستقل بودن، مانند دنبال کردن یک شغل، تحصیل یا سرگرمی، دلسرد یا خراب کنند.
- کنترل منابع: ممکن است گسلایتر منابع مالی، حمل‌ونقل یا سایر ملزومات را کنترل کند و شما را برای نیازهای اولیه به آنها وابسته کند.
- انتقاد مستمر: فرد گسلایتر مکررا از شما انتقاد می کند یا شما را تحقیر می کند و باعث می شود به توانایی ها و ارزش های خود شک کنید.
- باطل کردن احساسات: آنها احساسات و افکار شما را نادیده می گیرند یا تضعیف می کنند و باعث می شوند احساس کنید که احساسات شما معتبر یا مهم نیستند.
- ستایش دستکاری: ممکن است فرد گسلایتر تعارفات یا تمجیدهای مشروط به شما بدهد که این احساس را به شما می دهد که هرگز نمی توانید انتظارات او را به طور کامل برآورده کنید.
بازی گسلایت چیست؟ چگونه برخی افراد از این تکنیک سوءاستفاده می‌کنند؟
گسلایتینگ در روابط عاطفی و خانواده
گسلایت می تواند اثر منفی بسیاری بر روابط عاطفی، خانوادگی و دوستی داشته باشد. در این روابط، اعتماد و صمیمیت بین افراد، دستکاری و کنترل قربانی خود را برای فرد گسلایتر آسان تر می کند.
- از بین رفتن اعتماد: گسلایتر اعتماد قربانی را به برداشت ها و قضاوت های خود تضعیف می کند. آنها ممکن است وقایع گذشته را انکار کنند، تاریخ را بازنویسی کنند، یا دروغ های آشکار بگویند و باعث شوند قربانی واقعیت آنها را زیر سوال ببرد.
- ایجاد شک و تردید به خود: گسلایتر اغلب احساسات قربانی را باطل می کند و باعث می شود بیش از حد حساس یا غیرمنطقی شود. این پرسش مداوم منجر به شک و تردید به خود و عدم اعتماد به احساسات و افکار خود می شود.
- جداسازی قربانی: برای به دست آوردن کنترل، گسلایتر ممکن است قربانی را از دوستان، خانواده و شبکه های پشتیبانی جدا کند. آنها ممکن است قربانی را از جستجوی کمک منصرف کنند یا باعث شوند که از دستیابی به کمک احساس شرم کند.
- اعمال کنترل: گسلایتر از دستکاری برای کنترل رفتار، تصمیمات و اقدامات قربانی استفاده می کند. آنها ممکن است دیکته کنند که قربانی چه کاری می تواند انجام دهد یا نمی تواند انجام دهد و استقلال و استقلال آنها را بیشتر از بین می برد.
- تضعیف روابط: ممکن است که گسلایتر در مورد سایر روابط قربانی بذر شک بپاشد و باعث بی اعتمادی آنها به دوستان و خانواده شود. این تاکتیک باعث تقویت کنترل گسلایتر و ضعیف شدن سیستم پشتیبانی قربانی می شود.
گسلایت کردن در روابط عاطفی می تواند منجر به آسیب های روانی و عاطفی طولانی مدت شود. شناخت این رفتارها برای رهایی از چرخه دستکاری و جستجوی حمایت بسیار مهم است.
گسلایتینگ در محیط کار
گسلایت همچنین می تواند در محل کار رخ دهد، جایی که می تواند یک محیط سمی و خصمانه ایجاد کند.
- تضعیف عملکرد: گسلایتر ممکن است با دادن بازخورد متناقض یا جابجایی تیرک دروازه، کار شما را تضعیف کند و موفقیت را برای شما دشوار کند. آنها ممکن است برای دستاوردهای شما اعتبار قائل شوند یا شما را به خاطر اشتباهات خود سرزنش کنند.
- تجارب باطل: گسلایتر ممکن است نگرانی ها یا احساسات شما را در مورد مسائل محل کار نادیده بگیرد یا کم اهمیت جلوه دهد و باعث شود احساس کنید تجربیات شما معتبر نیستند. آنها ممکن است شما را متهم به واکنش بیش از حد یا حساسیت بیش از حد برای منحرف کردن توجه از رفتار خود کنند.
- انتشار اطلاعات نادرست: گسلایتر ممکن است اطلاعات نادرست یا شایعاتی را در مورد شما به همکاران خود منتشر کند و به اعتبار شما آسیب برساند و باعث شود دیگران نسبت به اعتبار شما شک کنند. آنها ممکن است حقایق یا وقایع را مطابق با روایت خود بپیچانند و باعث سردرگمی و شک به خود شوند.
- منزوی کردن شما: گسلایتر ممکن است با کنار گذاشتن شما از جلسات، پروژه ها یا رویدادهای اجتماعی شما را از همکاران منزوی کند. آنها ممکن است دیگران را از کار کردن با شما یا صحبت با شما منصرف کنند و شما را بیشتر منزوی کنند و شبکه پشتیبانی شما را ضعیف کنند.
- ایجاد شک و تردید به خود: ممکن است فرد گسلایتر دائماً کار شما را مورد انتقاد قرار دهد یا آن را تحقیر کند و باعث شود به توانایی های خود شک کنید و عزت نفس شما را پایین بیاورد. آنها ممکن است از تمجیدهای دستکاری شده استفاده کنند و از شما تعارف کنند که باعث می شود احساس بی کفایتی کنید.
- انکار واقعیت: گسلایتر ممکن است رویدادها یا مکالماتی را که تا به حال اتفاق افتاده را انکار کند و باعث شود شما حافظه و درک خود از واقعیت را زیر سوال ببرید. آنها ممکن است با روایت شما از رویدادها تناقض داشته باشند و اصرار کنند که نسخه آنها صحیح است و شما را به خود شک کنید.
چطور از خودمان در برابر گسلایتینگ محافظت کنیم؟
محافظت از خود در برابر گسلایت مستلزم آگاهی، مراقبت از خود و جستجوی حمایت است.
- به غرایز و احساست خود اعتماد کنید: به احساسات و ادراکات خود اعتماد کنید، حتی اگر کسی بخواهد شما را به آنها شک کند. اگر چیزی ناخوشایند است، مهم است که آن احساس را بپذیرید و به آن اعتماد کنید.
- ثبت سوابق و شواهد: رویدادها، گفتگوها و احساسات را در یک مجله مستند کنید. داشتن یک سوابق مکتوب می تواند به شما کمک کند که حقایق را به خاطر بسپارید و هنگامی که احساس سردرگمی می کنید وضوح را ارائه دهید.
- از افراد معتمد کمک بگیرید: با دوستان قابل اعتماد، اعضای خانواده یا یک متخصص سلامت روان تماس بگیرید. به اشتراک گذاشتن تجربیات خود با دیگران می تواند اعتبار و دیدگاه شما را فراهم کند. و در نهایت به دنبال کمک از یک متخصص سلامت روان باشید. درمان می تواند حمایت و راهبردهای ارزشمندی برای مقابله فراهم کند.
- مرزهای مشخصی تعیین کنید: مرزهای واضحی را با چراغ گاز تعیین کنید. محدودیت های خود را به اشتراک بگذارید و قاطعانه از آنها محافظت کنید. این می تواند به کاهش نفوذ آنها بر شما کمک کند.
- در ارتباط بمانید: ارتباط خود را با دوستان، خانواده و شبکه های پشتیبانی حفظ کنید. جداسازی می‌تواند شما را در برابر گسلایت آسیب‌پذیرتر کند.
- در صورت نیاز از رابطه خارج شوید: اگر در رابطه با یک فرد گسلایتر هستید، بعد از اطمینان از وجود این مشکل، به رابطه خاتمه دهید و اگر این فرد از نزدیکان و اعضای خانواده شماست، سعی کنید فاصله را با او رعایت کنید و نگذارید بیش از حد با شما صمیمی شده و مرزهای شما را رد کند.
تحولات زندگی با کلینیک دکتر اسماعیل تبار
"*" قسمتهای مورد نیاز را نشان می دهد
جمع‌بندی: گسلایتینگ را بشناسید و از خودتان محافظت کنید
گسلایتینگ یک شکل پیچیده از دستکاری روانشناختی است که می‌تواند تأثیرات مخربی بر سلامت روان و اعتماد به نفس فرد بگذارد. این رفتار می‌تواند در روابط عاطفی، محیط کار، خانواده و حتی تعاملات اجتماعی رخ دهد. شناسایی نشانه‌های گسلایتینگ اولین گام برای مقابله با آن است. اگر متوجه شدید که فردی در تلاش است تا شما را نسبت به واقعیت‌ها، احساسات یا خاطراتتان دچار تردید کند، مهم است که مرزهای خود را مشخص کنید و به دنبال حمایت باشید.
یکی از راه‌های مؤثر برای مقابله با گسلایتینگ، مشورت با یک متخصص روانشناسی است. کلینیک روانشناسی اسماعیل تبار با بهره‌گیری از متخصصان باتجربه در زمینه سلامت روان، می‌تواند به شما کمک کند تا اثرات این دستکاری روانی را شناسایی کرده و از آسیب‌های آن پیشگیری کنید. دریافت مشاوره حرفه‌ای می‌تواند به شما در بازیابی اعتمادبه‌نفس، تقویت مهارت‌های ارتباطی و ایجاد مرزهای سالم در روابط کمک کند. اگر احساس می‌کنید که در معرض گسلایتینگ قرار دارید، مراجعه به یک روانشناس گامی ارزشمند در جهت حفظ سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی شما خواهد بود.
دیدگاهتان را بنویسید